Ai từ Thầy Lê Văn Quýt

Điếu văn của Thầy Hoàng Đằng

Thầy ơi,

Trời Quảng Trị đang mưa, những cơn mưa đầu mùa. Và những học trò, những đồng nghiệp của Thầy ở Quảng Trị cũng đang bùi ngùi ứa lệ vì hay tin Thầy bỏ cõi trần này về với Ông Bà Tổ Tiên.

Thầy ơi,

Suốt gần 90 năm trên trần thế, Thầy lúc nào cũng dành tấm lòng cho tuổi trẻ. Từ những năm cuối thập kỷ 1940, với trình độ học vấn như Thầy, không thiếu gì công việc có quyền, có chức, có lợi, có lộc, Thầy lại chọn nghề giáo viên ở một ngôi trường tranh tre nứa lá tại Đông Hà để đem cái chữ, cái văn hóa, cái ánh sáng văn minh cho một lớp thanh thiếu niên mới hồi cư sau cơn binh lửa khi giặc Pháp trở lại quyết đánh chiếm nước ta một lần nữa.

Rồi Thầy vào Quảng Trị góp tay đặt những viên gạch đầu tiên xây dựng bậc trung học cho con em tỉnh nhà, cũng trong một ngôi trường còn tạm bợ. Những lứa học trò ấy bây giờ, còn thì ít mất thì nhiều, tuổi tác đều trên dưới 80, luôn luôn nói lại cho con, cháu, chắt của họ hình ảnh một Thầy Quýt mẫu mực trong cư xử, tận tụy trong công việc, khoan dung với môn sinh.

Thầy ơi,

Rồi do hoàn cảnh bắt buộc, Thầy bỏ trường bỏ lớp ra đi, mãi đến thập kỷ 1960 mới trở lại. Đối với học sinh, so tuổi đời, Thầy đã đáng bậc cha, bậc chú. Đối với đồng nghiệp, Thầy đã xứng vai anh cả, chị đầu. Vậy mà Thầy đến trường, đến lớp, lặng lẽ, khiêm tốn. Những giờ ngoại ngữ: tiếng Pháp, tiếng Anh của Thầy luôn luôn sinh động, lớp học ríu rít như đàn chim non tập hót. Không những truyền thụ kiến thức, Thầy còn truyền thụ lối sống ngăn nắp qua cách trình bày chữ viết, vở bài học, vở bài tập, cấu tứ lập ngôn một bài luận văn. Từ ngày “Hương Quê Nhà”, “Trường Nguyễn Hoàng: Chân Dung & Kỷ Niệm” ra đời, đã có nhiều đồng nghiệp, nhiều môn sinh viết về Thầy với tấm lòng chân thành chan chứa kính phục, yêu thương, trìu mến.

Thầy ơi,

Những tưởng trong môi trường giáo dục ấy, Thầy và trò sẽ mãi có những tháng ngày êm đềm. Nào ngờ cuộc chiến khốc liệt đã hất tung chúng ta ra muôn nơi, đẩy chúng ta vào con đường phiêu bạt, Thầy một nơi, trò một ngả.

Thầy đến đất Láng Gòn, chốn rừng rú thâm u, khi tuổi đời đã “tri thiên mạng”. Ở cái tuổi mà đáng ra được thảnh thơi để chuẩn bị hưu trí, Thầy lại phải vất vả. Đêm đêm, trong lán trại rét lạnh, trằn trọc nghe từng cơn mưa khi rả rít khi xối xả rơi, từng tiếng côn trùng rên rỉ như thầm trách đời sao oan nghiệt, từng tiếng thú rừng gầm rú như dọa đuổi lũ người đến xâm cư. Ngày ngày, mồ hôi nhễ nhãi, dầm mình dưới nắng trưa, cuốc nương phát rẫy, leo núi lội rừng.

Trong thời gian này, Thầy đến với trường Nguyễn Phúc Chu. Cùng các lứa đồng nghiệp hàng em, hàng con, hàng cháu, xây dựng bậc trung học cho con em Quảng Trị và Binh Định – Quảng Ngãi đang tị nạn chiến tranh. Năm học mới đi vào ổn định. Trường lớp còn bố trí tạm thời. “Cours de langue ...” và “English for today” Thầy đang giảng dở. thì lịch sử sang trang ... Cuộc sống của Thầy thêm phần vất vả.

Nhưng Thầy ơi,

“Hoàng thiên bất phụ hảo tâm nhân”. Những năm gần đây, Thầy sống trong vòng tay đan dệt tình cảm của học trò nhiều thế hệ. Người xa hỏi han; người gần thăm viếng. Học trò của Thầy như chim lạc bầy đã kết thành từng đàn đây đó. Mỗi lần, anh em trong ấy họp mặt đều nghe tin Thầy đến dự. Thế là mừng; biét Thầy còn khỏe. Mà mong Thầy khỏe thôi vì Thầy là gốc vững để ngọn ngành vươn xa trĩu hoa nặng trái. Tiếc rằng qua 2 lần họp mặt ở Quảng Trị quê nhà, chúng con chưa có dịp đón Thầy. Dầu sao, qua những trang thư, Thầy đã bày tỏ tấm lòng với người và đất Quảng Trị.

Thầy ơi,

Vẫn biết cuộc sống này chỉ là tạm bợ, lắm chuyện vô thường. Vậy mà mấy hôm nay hình ảnh Thầy vẫn cứ làm chúng con bồi hồi trong dạ. Người may mắn gặp lại Thầy rồi thì tiếc: từ đây không còn gặp nữa; người chưa có dịp gặp lại Thầy thì hối hận: thế là hết rồi cơ hội.

Trong niềm thương tiếc vô hạn, từ nơi quê nhà xa xôi, chúng con xin đốt nén hương lòng vọng bái tiễn đưa Thầy về nơi an giấc ngàn thu.

Mong Thầy chứng giám!

Ngày 18/8/Tân Mão

(15/9/2011)

TM. Gia Đình Nguyễn Hoàng ở Quảng Trị

Hoàng Đằng

&&&

TÂM TÌNH LẦN CUỐI VỚI THẦY

Tiếng nói từ trái tim của Ái hữu CHS Nguyễn Hoàng - Saigòn.

Thầy ơi! Hôm nay chúng em về đây thắp nén hương trước linh cữu thầy. Thầy nằm đó, trò đứng đây mà mãi mãi chúng em không còn được bàn tay mềm mại, ấm áp của thầy ôm choàng trìu mến. Mới hôm nào đây, tất cả cùng nhau vui mừng chúc thọ thầy 90 vẫn còn minh mẫn và tráng kiện, mới hôm nào thầy trò vui vẻ gặp nhau trong buổi họp mặt NH Bà Rịa Vũng Tàu. Vậy mà nay thầy không còn nữa!

Là CHS Nguyễn Hoàng- học trò cũ của thầy- ai lại không đau xót khi hay tin thầy vĩnh viễn ra đi. Hình ảnh uy nghi của người gieo hạt cần mẫn qua bao thế hệ học trò, có người nào lại không ghi nhớ?

Thầy đã truyền cho chúng em tri thức, thầy đã dạy cho chúng em sự mẫu mực, tình thương yêu gắn bó thầy trò bằng hữu. Thầy dạy chúng em không chỉ khi còn dưới mái học đường mà ngay cả lúc chúng em đã trưởng thành. Những bài học lớn chúng em học được từ thầy không chỉ qua lời giảng mà còn qua cách sống chan hoà tình nhân ái của chính thầy- Một nhà giáo với nhân cách lớn.

Chúng em đã hạnh phúc biết bao, khi chừng này tuổi đời vẫn còn được quây quần bên thầy, được bảo ban, thăm hỏi mỗi lần gặp gỡ. Nhớ đến thầy là nhớ đến nguời có dáng dấp thanh nhã, đi đứng khoan thai, y phục luôn chỉnh tề thẳng mượt, lời ăn tiếng nói lịch thiệp, cẩn trọng. Giờ học của thầy luôn sinh động với hoạt động tương tác giữa người học và nguời dạy nên luôn làm cả lớp hào hứng. Cách đây 40, 50 năm mà đã có một lối dạy ngoại ngữ bài bản và sáng tạo như thế tại một ngôi truờng ở một tỉnh nhỏ như Quảng trị quả là một điều thú vị hiếm có. Thầy tận tâm uốn nắn học trò viết thật đúng, phát âm thật chuẩn từng câu từ tiếng Anh, tiếng Pháp đến nổi chúng em học thuộc lòng những bài thơ và tiến bộ thật nhanh qua cách dạy của thầy! Sự đòi hỏi tập trung cao độ để tiếp thu bài học, cẩn thận từng gạch kẻ đến chữ viết của thầy mãi mãi là bài học quý giá không những cho chính chúng em, mà còn trở thành “bí quyết” học ngoại ngữ để chúng em truyền đạt lại cho con cháu cùa mình.

Thầy ơi! Thầy đã để lại cho chúng em quá nhiều ân sâu nghĩa nặng. Vẫn biết quy luật tạo hóa có sinh phải có tử. Nhưng liên tưởng đến con đò tri thức còn đây, mà người lái đò ra đi mãi mãi, chúng em nghe nhói trong lòng.

Còn đâu nữa trên đời này hình ảnh dịu dàng thân thương của người Thầy, người Cha độ lượng. Ngày xưa trò còn nhỏ thì dìu dắt, dạy dỗ, đến khi trò khôn lớn trưởng thành thì ân cần lắng nghe, chia xẻ. Cả cuộc đời thầy đã sống và thở với nhịp đập của trái tim Nguyễn Hoàng, và chúng em càng yêu càng quý Nguyễn Hoàng hơn qua hình ảnh của thầy đó thầy ơi!

Trò đi muôn dặm núi non

Vượt bao sông biển thầy còn trông theo

Cám ơn về những hạt gieo

Nay thành cây lớn về theo gió ngàn

Người gieo hạt đã an nhiên về với cõi vĩnh hằng, nơi đó có Mẹ Minh Triết Nguyễn Hoàng đang dang tay đón đợi. Chúng em xin thắp nén hương vĩnh biệt Thầy- người Thầy mãi mãi là tấm gương sáng của chúng em.

&&&

Điếu Văn Thầy Lê Văn Quýt

Nhóm CHS/NH tại Đồng Nai

Thầy ơi!

Một ngôi sao sáng vừa băng qua bầu trời hôm nay.

Dẫu biết rằng đời người như giấc mộng. Mấy ai đi hết trăm năm?

Dẫu biết rằng với số tuổi 90, Thầy đã là thượng thọ.

Dẫu biết rằng với tuổi già sức yếu thì một ngày nào đó Thầy sẽ phải lìa bỏ thế gian, nhưng sao khi nghe tin Thầy qua đời lòng chúng con cứ mãi bàng hoàng đau xót.

Thầy ơi!

Mới ngày nào chúng con - nhóm nhỏ cựu học sinh Nguyễn Hoàng tại Đồng Nai mừng đón thầy về hội ngộ trường xưa, thầy bạn cũ nơi đất khách. Ánh mắt thầy mới vui tươi làm sao! Đôi chân thầy không thể ngồi yên mà cứ đi quanh hết hội trường, bàn tay nhiệt thành ấm nóng của Thầy cầm những bàn tay của đồng nghiệp cũ, học trò xưa với những lời hỏi han ân cần xiết bao trìu mến. Trái tim Thầy bao la quá! Thầy như muốn ôm cả tập thể Nguyễn Hoàng vào lòng để những ngọn lửa tim cùng bừng sáng.

Thầy ơi!

Mới ngày nào chúng con cùng nhau tụ hội về nơi đây để mừng thầy thượng thọ. Trong không khí vui vầy của nhà hàng Hợp Phố, Thầy đã xuất hiện trước mặt chúng con trong y phục truyền thống như một tiên ông cốt cách phiêu diêu. Lời nói Thầy vẫn rõ ràng đầy tình nghĩa lôi cuốn làm cảm động người nghe. Rồi những lần hội ngộ Nguyễn Hoàng gần đây, từ Saigon tân niên cho đến Bà Rịa -Vũng Tàu ngày hè hội ngộ, thầy đều tìm đến. Thầy đã không quản ngại đường xa, không nề hà tuổi già sức yếu. Thầy luôn có mặt để thắp lửa cho chúng con. Trong vòng tay thân ái Nguyễn Hoàng, Thầy lại đi quanh chào hết học trò không kể lạ, quen khiến ai được cầm bàn tay già nua của Thầy cũng bồi hồi xúc động.

Thế mà sau ngày hội ngộ ấy chẳng bao lâu chúng con nghe Thầy ngã bệnh. Từ khắp nẻo đường quê, học trò cũ đã tìm về ngôi nhà nhỏ đơn sơ để thăm viếng Thầy. Nhóm nhỏ chúng con cũng vội vàng tìm về. Thầy đã yếu lắm nhưng đôi mắt thầy vẫn nhận ra từng học trò, thầy gọi tên từng người, cầm tay từng người để hỏi thăm gia đình, sức khoẻ,… dù giọng nói thầy đã hụt hơi, không còn tròn chữ. Nhìn Thầy, chúng con xót xa lắm nhưng phải cố nén nỗi đau để cùng Thầy hàn huyên vui vẻ, nhưng ánh mắt chúng con ngầm bảo nhau rằng có lẽ đây là lần cuối chúng mình được trò chuyện cùng Thầy.

Và quả là như thế. Sức lực của Thầy như ngọn lửa trong chiếc đèn cạn dầu, ngày một leo lét và rồi đến một ngày thì ngọn lửa kia đã tắt, mắt thầy đã vĩnh viễn khép lại. Từ nay những hình ảnh thân quen và bầu trời xanh không còn trong đôi mắt của Thầy nữa. Từ nay chúng con không còn nghe được những lời giáo huấn, những lời bảo ban, thăm hỏi ân cần của Thầy nữa. Từ nay chúng con không còn được cầm bàn tay già nua mà ấm cúng của Thầy trong những lần hội ngộ Nguyễn Hoàng nữa. Thầy đã đi rồi. Mãi mãi xa lìa nhân thế. Gia đình mất đi người ông, người cha tốt. Xã hội mất đi một nhân cách lớn. Nguyễn Hoàng mất đi một đại thụ toả bóng, một điểm hội tụ của những ngọn lửa tim thầy xưa bạn cũ. Chúng con mất Thầy - Một người Thầy kính yêu, suốt đời hết lòng hết sức vì học trò.

Thầy ơi!

Biết rằng chẳng thể sống đời

Hữu sinh hữu tử - Ấy lời chẳng sai

Mà sao dạ cứ ai hoài

Ngước trông di ảnh, lệ dài tiếc thương

Thầy đi bỏ lại tên trường

Bỏ đàn chim lạc mấy phương đau buồn

Thôi rồi tắt một vầng dương

Thôi rồi đã đến con đường biệt lyNgàn năm sau, vết chân di

Vẫn còn nhớ mãi Người đi hôm này

Bên trời cánh hạc vút bay

Thầy về tiên cảnh theo mây ngàn trùng

Tiễn Thầy mắt lệ rưng rưng

Thầy ơi!

Thầy ơi!

Trong niềm thương tiếc vô hạn, chúng con xin nuốt nước mắt vào lòng để cùng nhau hiệp tâm cầu nguyện cho anh linh Thầy được an vui miền cực lạc.

Chúng con nghĩ rằng Thầy sẽ về với bầu trời có những toà nhà bằng ngọc bích sáng chói với Mẹ Nguyễn Hoàng Minh Triết, như trong bài viết về giấc mơ tiên cảnh của Thầy hôm nào.

Chúng con xin cúi đầu vĩnh biệt Thầy!

Nhóm CHS/NH tại Đồng Nai